ISO 20816-1: Mekanik titreşim – Makine titreşiminin ölçümü ve değerlendirilmesi – Bölüm 1: Genel yönergeler

Özet

ISO 20816-1, makine titreşiminin ölçülmesi ve değerlendirilmesi için genel kılavuzlar sağlayan güncel ve modern uluslararası standarttır. İki eski temel standardın ilkelerini geçersiz kıldığı ve birleştirdiği için önemli bir güncellemedir: ISO 10816-1 (dönmeyen parçalar üzerindeki ölçümleri kapsayan) ve ISO 7919-1 (Dönen millerdeki ölçümleri de kapsayan). Bu yeni standart, daha kapsamlı bir değerlendirme için hem gövde hem de mil ölçümlerini birlikte ele alarak, bir makinenin titreşimini bir bütün olarak değerlendirmek için birleşik bir çerçeve sunmaktadır.

İçindekiler (Kavramsal Yapı)

Standart, öncüllerinden gelen kavramları tutarlı bir yapıda bütünleştirir ve günceller:

1. 1. Kapsam ve Ölçüm Türleri:

   Bu ilk bölüm, standardın kapsamlı kapsamını tanımlayarak, onu çalışma koşulları altında çok çeşitli endüstriyel makinelerin titreşimini değerlendirmek için temel kılavuz haline getirir. En önemli özelliği, iki farklı ölçüm felsefesinin resmi olarak bir araya getirilmesidir. Her ikisinde de titreşimi ölçmek için ayrıntılı metodolojiler sunar:

   • Dönmeyen parçalar: Bu, bir makinenin sabit bileşenleri, genellikle yatak yuvaları üzerinde alınan ölçümleri ifade eder. Standart, bu tür ölçümler için tercih edilen ölçütün geniş bant olduğunu teyit eder. RMS (Ortalama Karekök) hızsismik sensörlerle ölçülen ivmeölçerlerBu ölçüm, makinenin yapısına iletilen yıkıcı enerjiyi yansıtmaktadır.
   • Döner miller: Bu, şaftın dinamik hareketinin sabit bir noktaya (genellikle yatak yuvası) göre ölçülmesini ifade eder. Standart, bunun temassız olarak ölçülmesi gerektiğini belirtir. yakınlık problarıve tercih edilen metrik şudur: Zirveden Zirveye yer değiştirmeBu ölçüm, şaftın yatak boşluğu içerisinde ne kadar hareket ettiğini doğrudan nicelleştirir.
2. 2. Enstrümantasyon:

   Bu bölüm, hem sismik (gövde) hem de temassız (şaft) ölçümleri kapsayan doğruluk ve tutarlılığı sağlamak için tüm ölçüm sisteminin teknik gerekliliklerini belirtir. Dönüştürücü, kablolama ve analizör dahil olmak üzere enstrümantasyonun, makine tipi için gerekli frekans aralığında belirtilen parametreleri (RMS hızı veya Tepeden Tepeye yer değiştirme) doğru bir şekilde ölçebilmesini zorunlu kılar. Standart, tüm ölçüm zincirinin bilinen ve izlenebilir bir standarda göre düzenli kalibrasyonunun önemini vurgular. Ayrıca, ivmeölçerlerin montajı için belirli standartlara atıfta bulunarak, doğru sensör kurulumu hakkında kritik rehberlik sağlar (ISO 5348) ve yakınlık probları (örneğin, API 670) ölçüm hatasını en aza indirmek ve verilerin zaman içinde güvenilir ve tekrarlanabilir olmasını sağlamak için kullanılır.

3. 3. Değerlendirme Kriterleri:

   Bu bölüm, önceki standartlardaki kanıtlanmış iki kriterli yaklaşımı sürdürerek değerlendirme metodolojisinin özünü oluşturur. Makine durumunu hem mutlak değerlere hem de zaman içindeki değişikliklere göre değerlendirmek için ayrıntılı bir çerçeve sunar:

   • Kriter 1 (Mutlak Limitler): Bu kriter, ölçülen mutlak titreşim büyüklüğünün (gövde hızı veya şaft yer değiştirmesi) önceden tanımlanmış sınırlarla karşılaştırılmasını içerir. Bu sınırlar genellikle benzer makinelerden oluşan geniş bir popülasyondan elde edilen istatistiksel verilere veya ISO 20816 serisinin diğer bölümlerinden alınan özel kılavuzlara dayanarak belirlenir. Genel makine sağlığı için temel bir ölçüt görevi görür ve kabul testleri için kritik öneme sahiptir.
   • Kriter 2 (Başlangıç Değerinden Değişim): Bu kriter, bilinen, kararlı bir referans veya temel koşuldan titreşim büyüklüğündeki değişime odaklanır. Standart, mutlak değer Kriter 1 kapsamında hala kabul edilebilir kabul edilse bile, önemli bir değişimin genellikle gelişmekte olan bir arızanın en erken ve en güvenilir göstergesi olduğunu vurgular. Bu kriter, trend tabanlı öngörücü bakımın temelini oluşturur.
4. 4. Değerlendirme Bölgeleri:

   Kriter 1'in uygulanmasını kolaylaştırmak için standart, titreşimin mutlak şiddetini sınıflandırmak için yerleşik dört bölgeli çerçeveyi kullanmaya devam etmektedir. Bu bölgeler, makine durumunu iletmek için net ve renk kodlu bir yöntem sunar. Standardın bu genel bölümünün yalnızca bölgelerin *kavramını* tanımladığını belirtmek önemlidir; bölge sınırları için belirli sayısal değerler, standardın makineye özgü bölümlerinde (örneğin, ISO 20816-3) verilmiştir. Bölgeler şu şekilde tanımlanmıştır:

   • Bölge A: Yeni devreye alınan veya yenilenen makinelerin titreşimi genellikle bu bölgeye girer.
   • Bölge B: Bu bölgede titreşimi olan makineler normalde uzun vadede kısıtlama olmaksızın çalışmaya uygun kabul edilir.
   • Bölge C: Bu bölgede titreşime sahip makineler genellikle uzun süreli kesintisiz çalışma için yetersiz kabul edilir. Bu nedenle, gerekli önlemler planlanmalıdır.
   • Bölge D: Bu bölgedeki titreşim değerleri genellikle makineye zarar verecek kadar şiddetli kabul edilir.
5. 5. Birleştirilmiş Değerlendirme ve Kabul:

   Bu son bölüm, standardın ilkelerinin önemli bir sentezini sunar. Özellikle hem sismik hem de temassız problarla donatılmış kritik makineler için birleşik bir değerlendirme yaklaşımını resmi olarak önerir. Kullanıcıyı, makinenin genel sağlığı hakkında daha eksiksiz ve güvenilir bir yargıya varmak için hem gövde titreşimini (yapıya iletilen kuvvetleri yansıtan) hem de şaft titreşimini (rotorun dinamik davranışını yansıtan) değerlendirmesine yönlendirir. Bu bölüm ayrıca, kullanılan kriterler arasında net bir ayrım yapar. kabul testi (yeni veya onarılmış makineler için), bu da genellikle titreşim seviyelerinin daha sıkı A veya B Bölgeleri içinde kalmasını gerektirir ve kriterler operasyonel izleme Hizmet içi makinelerde, hem mutlak limitlere hem de temel değerlerden önemli değişikliklere dayalı olarak belirlenen alarm ayar noktaları (Uyarı ve Gezi) günlük durum değerlendirmesi için birincil araçlardır.

Temel Kavramlar

• Standartların Birleştirilmesi: ISO 20816-1'in en önemli yönü, gövde (ISO 10816-1) ve şaft (ISO 7919-1) titreşimi için daha önce ayrı olan standartların yerini alması ve bunları birleştirmesidir. Bu, makine analizine daha bütünsel bir yaklaşımı teşvik eder.
• Çift Ölçüm Felsefesi: Standart, tamamlayıcı bilgi sağladıkları için mümkün olduğunca hem gövde hem de şaft titreşim ölçümlerinin kullanılmasını şiddetle savunmaktadır. Yüksek gövde titreşimi yapısal bir soruna işaret ederken, yüksek şaft titreşimi rotor dinamiği sorununa işaret edebilir.
• Modernizasyon: Orijinal standartların yayınlanmasından bu yana gelişen modern enstrümantasyon ve veri analizi uygulamalarını yansıtacak şekilde genel yönergeleri günceller.
• Belirli Parçalar İçin Temel: Önceki standartlar gibi, bu "Bölüm 1" standardı da genel çerçeveyi sunmaktadır. Farklı makine tipleri için değerlendirme bölgelerine ilişkin belirli sayısal sınırlar, ISO 20816 serisinin diğer bölümlerinde (örneğin, endüstriyel makineler için ISO 20816-3) ayrıntılı olarak açıklanmaktadır.

Temel Pratik Bilgiler

Tablo 1: Değerlendirme Bölgeleri – Tanımlar ve Eylemler

Standart, titreşim şiddetinin değerlendirilmesi için dört bölge tanımlar:

Tablo 2: İki Değerlendirme Kriterinin Açıklaması

Standart, kapsamlı değerlendirme için HER İKİ kriterin de kullanılmasının önemini vurgulamaktadır:

Önemli: Temel değerden önemli bir değişiklik (örneğin titreşimin iki katına çıkması), mutlak değerler hala A veya B Bölgesinde olsa bile bir soruna işaret edebilir. Her iki kriter de dikkate alınmalıdır.

Önerilen Ölçüm Parametreleri

Resmi ISO Standardı

Tam resmi standart için şu adresi ziyaret edin: ISO Store'da ISO 20816-1

Not: Bu, standardın bir özetidir. Tüm ölçüm prosedürlerini, her iki kritere ilişkin ayrıntılı kılavuzu, kapsamlı kabul test protokollerini ve tüm teknik ekleri içeren eksiksiz resmi belge için lütfen ISO'dan tam sürümü satın alın.

← Ana Dizin'e Geri Dön